Slokdarm bij katten

Megaesophagus is een aandoening die bij katten van alle leeftijden en rassen kan voorkomen, als een verworven ziekte of als een aandoening waarmee ze geboren worden. Siamese en Abessiaanse katten kunnen gevoelig zijn voor een erfelijke vorm van mega-oesophagus. Katten met mega-oesophagus kunnen hun voedsel niet goed doorslikken, en het meest voorkomende symptoom dat ze vertonen is regurgitatie. Ze spugen ook onverteerd voedsel uit voordat het de maag bereikt. Mega-oesophagus is geen besmettelijke aandoening. Het kan worden veroorzaakt door een onderliggend ziekteproces, genetische afwijking, zenuwbeschadiging, trauma of gifstoffen. In sommige gevallen is de oorzaak onbekend. Megaesophagus vereist over het algemeen levenslange behandeling, waaronder speciale voedingsmethoden en medicijnen, om ervoor te zorgen dat katten de juiste voeding krijgen en medische complicaties worden voorkomen. Sommige vormen van mega-oesophagus kunnen operatief behandeld worden, maar waarschijnlijk hebben katten dan nog steeds levenslange zorg en controle nodig.1

Wat is slokdarm bij katten?

Slokdarm bij katten ontstaat wanneer de slokdarm – de gespierde buis in de keel die de mond met de maag verbindt – niet in staat is om voedsel goed naar de maag te transporteren. Bij deze aandoening trekken de spieren in de slokdarm niet normaal samen en wordt de slokdarm vergroot, zwak en slap. Het onvermogen van de spieren om normaal samen te trekken is een probleem dat dysmotiliteit of hypomotiliteit wordt genoemd. Voedsel kan zich in de slokdarm ophopen en katten braken onverteerd voedsel kort nadat ze geprobeerd hebben te eten weer uit.

Symptomen van slokdarmproblemen bij katten

Afhankelijk van de onderliggende oorzaak kunnen de symptomen van mega-oesofagus al bij kittens voorkomen, of zich later ontwikkelen bij katten van elke leeftijd. In gevallen waarin een dier voedsel en water uitbraakt, moet mega-oesophagus sterk verdacht worden als mogelijke oorzaak.

Symptomen

• Regurgitatie
• Moeite met slikken
• Hoesten of ademhalingsmoeilijkheden
• Overmatig speekselen/droelen
• Gewichtsverlies
• Geen gewichtstoename
• Neusuitvloeiing
• Koorts
• Uitstulping in nek

Regurgitatie

Regurgitatie is het meest voorkomende symptoom van mega-oesofagus2. Regurgitatie kan lijken op braken, en het is belangrijk om te proberen onderscheid te maken tussen de twee. Regurgitatie is een passief proces, waarbij een kat na het eten of drinken zonder veel moeite voedsel of water lijkt op te spugen. Regurgitatie kan enkele minuten na het eten of enkele uren later optreden. Braken is daarentegen een actief proces waarbij de buikspieren samentrekken, soms langdurig, voordat het voedsel of de vloeistof uit de maag omhoog komt. Uitgebraakt voedsel kan halfverteerd zijn. Katten die gaan braken kunnen onrustig worden, herhaaldelijk hun lippen likken en kokhalsgeluiden maken, maar deze handelingen worden niet geassocieerd met regurgitatie.

Moeite met slikken

Omdat voedsel niet normaal door de keel kan bewegen wanneer er sprake is van mega-oesophagus, zullen katten moeite hebben met het doorslikken van voedsel en water. Katten kunnen herhaaldelijk proberen te slikken en er kan voedsel uit hun bek vallen wanneer ze proberen te eten. Sommige katten kunnen ook angstig worden tijdens het eten.

Hoesten of ademhalingsmoeilijkheden

Katten met mega-oesophagus lopen een groot risico op aspiratiepneumonie, die zich kan uiten als hoesten, ademhalingsmoeilijkheden, lusteloosheid, koorts en/of een ongewoon snelle ademhaling. Aspiratiepneumonie treedt op wanneer voedsel of water door regurgitatie per ongeluk in de luchtwegen terechtkomt. Dit veroorzaakt ontsteking en infectie in de longen en kan leiden tot een ernstige, levensbedreigende longontsteking.

Overmatig speekselen/druppelen

Katten zijn niet in staat om hun speeksel door te slikken en kunnen symptomen vertonen van overmatig kwijlen en een constant natte vacht en huid rond de bek, nek en borst.

Gewichtsverlies

De mega-oesophagus verhindert de normale vertering van voedsel, omdat het voedsel de maag niet kan bereiken om te worden afgebroken en door het kattenlichaam te worden gebruikt voor voedingsstoffen. Als gevolg hiervan raken katten met mega-oesophagus ondervoed en beginnen ze gewicht te verliezen. Ze kunnen ook een slechte lichaamsconditie, een onverzorgde vacht en weinig energie hebben.

Geen gewichtstoename

Kittens met congenitale mega-oesophagus – wat betekent dat de aandoening vanaf de geboorte aanwezig is – zullen niet normaal in gewicht toenemen in vergelijking met andere kittens van dezelfde leeftijd. Ze kunnen kleiner lijken dan andere nestgenoten, of zwak en mager zijn.

Neusuitvloeiing

Neusuitvloeiing kan aanwezig zijn als er een infectie of ontsteking in de sinussen optreedt. Dit kan het gevolg zijn van oprispingen die leiden tot infecties van de luchtwegen en longontsteking, maar ook van hun algehele slechte gezondheid, waardoor ze vatbaarder zijn voor infectieziekten. Katten kunnen niezen, hoesten en/of aanhoudende neusuitvloeiing hebben.

Koorts

Katten met een aspiratiepneumonie kunnen koorts hebben door de infectie. Symptomen van koorts zijn onder andere weinig energie, niet willen bewegen of met elkaar omgaan, verminderde eetlust en zich verstoppen.

Uitstulping in de keel

Voedsel kan zich ophopen in de slokdarm, waardoor er een opgezwollen nek ontstaat. Dit wordt slechts zelden waargenomen en is het duidelijkst in het onderste deel van de nek, dicht bij de overgang naar de schouder, bekend als de thoracale inham.

Oorzaken van slokdarm

Slokdarm wordt veroorzaakt door aangeboren of verworven aandoeningen. Aangeboren aandoeningen zijn aanwezig bij de geboorte, kunnen erfelijk zijn, en zijn meestal aanwezig bij jonge kittens. Deze aandoeningen worden vaak het duidelijkst als kittens gespeend worden en vast voedsel gaan eten.1

Verworven aandoeningen ontwikkelen zich meestal later bij jonge en volwassen katten. Megaesophagus kan ook idiopathisch zijn, wat betekent dat de aandoening ontstaat maar dat de oorzaak niet bekend is.

Oorzaken zijn onder andere:

• Abnormale zenuwfunctie in een deel (of het geheel) van de slokdarm en/of abnormale beweging van spieren in de slokdarm. Bij Siamese katten kan dit een meer erfelijke oorzaak hebben.
• Aangeboren vaatringafwijkingen – aanwezigheid van abnormale bloedvaten die de slokdarm vernauwen3
• Idiopathisch – oorzaak onbekend
• Obstructie in de slokdarm – vreemd lichaam, tumor
• Slokdarmvernauwing – alles wat littekenvorming en/of vernauwing van de slokdarm veroorzaakt, kan de beweeglijkheid beïnvloeden en leiden tot mega-oesofagus
• Ontsteking in de slokdarm
• Neuromusculaire aandoeningen-myasthenia gravis, tetanus, botulisme, glycogeenopslagziekten
• Aandoeningen van het autonome zenuwstelsel
• Infectieziekten die spierontsteking veroorzaken
• Hypoadrenocorticisme
• Tumoren
• Poliepen
• Immuungemedieerde zenuwaandoeningen
• Toxinen lood, organofosfaten, slangengif, bepaalde medicijnen4

Diagnose van slokdarm bij katten

Als uw kat symptomen van slokdarm vertoont, zal uw dierenarts een volledig lichamelijk onderzoek uitvoeren en aanvullende tests doen om te bepalen of er een onderliggende oorzaak kan worden geïdentificeerd. Deze onderzoeken omvatten:

• Bloedonderzoek om te zoeken naar afwijkingen zoals endocriene aandoeningen, infecties en toxines
• Gespecialiseerde tests om te controleren op aandoeningen zoals myasthenia gravis
• Röntgenfoto’s van de borst en nek – eventueel met een vloeistof die zichtbaar is op röntgenfoto’s en die uw kat inslikt om meer informatie te krijgen over de structuur en de beweeglijkheid van de slokdarm.
• Fluoroscopie-een continu röntgenbeeld dat beweging van de slokdarm kan laten zien
• Endoscopie: een camera in de slokdarm en het bovenste deel van het maagdarmkanaal brengen terwijl uw kat onder narcose is

Behandeling

Als de onderliggende oorzaak van de mega-oesofagus kan worden geïdentificeerd, moet deze worden behandeld. Afhankelijk van de oorzaak kan een specifieke behandeling bestaan uit medicatie of een operatie om de aandoening te corrigeren. Zo kunnen abnormale bloedvaten die de slokdarm vernauwen, vaatringafwijkingen genoemd, behandeld worden met een operatie. Ongeacht de onderliggende oorzaak zullen de meeste katten waarschijnlijk levenslang ondersteuning nodig hebben om met de symptomen van mega-oesophagus om te gaan.

Behandeling van mega-oesophagus, of de oorzaak nu bekend of onbekend is, vereist ondersteunende zorg om katten te helpen eten en het risico op complicaties zoals aspiratiepneumonie te verminderen. Katten moeten meerdere, kleine maaltijden van een calorierijk papje krijgen. De etensbakjes moeten omhoog worden gezet, zodat katten op hun achterpoten staan terwijl ze eten. Deze houding maakt gebruik van de hulp van de zwaartekracht om het voedsel naar beneden in de maag te brengen. Katten moeten na het eten 30 minuten lang in een verhoogde positie blijven. U kunt dit doen door uw kat rechtop in uw armen of over uw schouder te houden, of door uw kat in een draagdoek te dragen.

Uw dierenarts kan ook medicijnen voorschrijven die de slokdarm meer laten bewegen, antibiotica om infecties te behandelen en maagzuurremmers als er een ontsteking in de slokdarm aanwezig is.

Prognose voor katten met mega-oesofagus

De prognose voor mega-oesophagus hangt af van de onderliggende aandoening en of deze behandelbaar is. Complicaties zoals aspiratiepneumonie, uitdroging en ondervoeding verslechteren de prognose. Sommige vormen van aangeboren megaesophagus kunnen met de jaren verbeteren, maar idiopathische megaesophagus heeft over het algemeen een slechte prognose, vooral als er complicaties optreden. Als de onderliggende oorzaak behandeld en genezen kan worden, kunnen de symptomen van mega-oesofagus verdwijnen. In andere gevallen kan mega-oesofagus bij katten progressief zijn, wat leidt tot vroegtijdige sterfte.4

Hoe slokdarm voorkomen

De meeste oorzaken van mega-oesophagus kunnen niet voorkomen worden, maar er kunnen wel enkele acties ondernomen worden om sommige vormen van mega-oesophagus bij katten te voorkomen.

• Fok niet met dieren waarvan vermoed wordt dat ze erfelijke oorzaken van mega-slokdarm hebben
• Voorkom het inslikken van vreemde voorwerpen – houd speelgoed en andere voorwerpen die uw kat kan inslikken opgeraapt en buiten bereik. Als er een obstructie wordt vermoed, laat u dan onmiddellijk behandelen door een dierenarts.
• Als de slokdarm ontstoken is, behandel hem dan onmiddellijk en agressief volgens de aanbevelingen van uw dierenarts.
• Om letsel aan de slokdarm te voorkomen, moet u katten altijd water toedienen via een spuitje nadat u ze een pil hebt gegeven, om ervoor te zorgen dat de pil in de maag wordt gespoeld.

Als u vermoedt dat uw huisdier ziek is, bel dan onmiddellijk uw dierenarts. Raadpleeg voor gezondheidsgerelateerde vragen altijd uw dierenarts, omdat zij uw huisdier onderzocht hebben, de gezondheidsgeschiedenis van uw huisdier kennen en de beste aanbevelingen voor uw huisdier kunnen doen. Artikel Bronnen Point Pet gebruikt alleen bronnen van hoge kwaliteit, waaronder collegiaal getoetste onderzoeken, om de feiten in onze artikelen te ondersteunen. Lees ons redactieproces om meer te weten te komen over hoe wij onze inhoud op feiten controleren en nauwkeurig, betrouwbaar en geloofwaardig houden.

1. Pearson, LK. Aangeboren en geërfde aandoeningen van het spijsverteringsstelsel bij katten. Merck Veterinary Manual, oktober 2020

2. Downing, R, Hunter, T. Bij mijn hond is net mega-oesophagus vastgesteld. Wat betekent dit? VCA Dierenziekenhuizen. Geraadpleegd op 31 mei 2022.

3. Bascuñán A, Regier PJ, Case JB, et al. Vasculaire ringafwijkingen bij katten: 20 gevallen (2000-2018). Vet Surg. 2020. 49(2):265-273

4. Eddlestone, Susan, et al. Megaesophagus. Compendium, februari 2012; 34 (2). Geraadpleegd op 31 mei 2022