Een labyrintvis heeft een speciaal orgaan, het zogenaamde labyrint, waarmee de vis lucht kan inademen vanaf het wateroppervlak. Wacht eens even, vissen leven in water, dus waarom zou een vis een orgaan nodig hebben om lucht in te ademen? Het antwoord ligt in de habitat. Sommige vissen leven op locaties waar het water erg zuurstofarm is of kan worden. Voor vissen in zulke habitats betekent het hebben van een labyrintorgaan het verschil tussen overleven en dood.
Labyrintorgaan
Het is heel gewoon om te zien hoe een labyrintvis naar de bovenkant van het aquarium stijgt en lucht uit het wateroppervlak opzuigt. De lucht wordt in het labyrintorgaan geperst, zodat de zuurstof kan worden opgenomen.
Binnen het labyrint bestaan de holtes uit vele kleine doolhofachtige compartimenten van dunne beenplaatjes die lamellen worden genoemd. De lamellen zijn bedekt met extreem dunne membranen, zo dun dat er zuurstof doorheen kan. Bloed binnen de membranen absorbeert de zuurstof en vervoert het door het hele lichaam.
Als een labyrintvis zich in weinig of zelfs geen water bevindt, kan hij een hele tijd in leven blijven, zolang hij maar vochtig blijft. In geval van nood zijn sommige labyrintvissen in staat om over het land naar een andere watermassa te kruipen. Eén labyrintvis, de klimbaars, kan zelfs in bomen klimmen.
Een interessante eigenschap van dit orgaan is dat vissen niet geboren worden met een volledig functioneel labyrintorgaan. In plaats daarvan ontwikkelt het labyrint zich geleidelijk, naarmate de vis volwassen wordt. Uiteindelijk wordt het labyrint voldoende ontwikkeld om het beoogde doel te dienen.
Interessant genoeg moeten de meeste labyrintvissen, als ze eenmaal volgroeid zijn, een deel van hun zuurstof uit hun labyrintorgaan halen. Dit komt doordat veel soorten niet voldoende kieuwfunctie hebben om volledig in hun zuurstofbehoefte te voorzien. In plaats daarvan moeten ze hun zuurstofopname aanvullen via het labyrint. Tests op sommige soorten labyrintvissen hebben aangetoond dat ze zullen sterven als ze geen toegang tot het oppervlak krijgen om lucht te happen.
Bubbelnesten
Veel labyrintvissen bouwen ook bellennesten. Mannetjes van deze soorten blazen bellen die aan elkaar plakken en zo een nest vormen aan het wateroppervlak. De grootte en dikte van het nest varieert van vis tot vis, afhankelijk van de voorkeuren van het mannetje dat het bouwt. Hoewel het doel van het nest het kuitschieten is, is het niet ongebruikelijk dat een mannetje een uitgebreid nest bouwt, ook al is er geen vrouwtje in de bak.
Veranderingen in de habitat, de toevoeging van een andere vis of veranderingen in de barometerdruk zijn allemaal mogelijke triggers voor nestbouwgedrag. Als een eenzaam mannetje een bubbelnest bouwt, is dat over het algemeen een teken dat hij zich prettig voelt in zijn habitat, dus maak u geen zorgen als uw Betta een nest bouwt. Het is een teken dat hij gelukkig is in zijn huis.
Bij bubbelnest-bouwende soorten is het het mannetje dat het nest bewaakt zodra de eieren gelegd zijn. Hij zal ook de jongen verdedigen en verzorgen terwijl ze opgroeien. Hij zal snel alle eigenzinnige jongen die te ver afdwalen terughalen en ze terug in de veiligheid van het nest spugen.
Snel bewegend water maakt het moeilijk om een bubbelnest te bouwen en te onderhouden. Daarom geven de meeste labyrintvissen de voorkeur aan weinig stroming. Ze geven ook de voorkeur aan warm, licht zuur en zacht water.
Enrique Ramos Lopez / Getty Images
Soorten labyrintvissen
Er zijn meer dan zes dozijn soorten labyrintvissen, die tot de familie Anabantoidei behoren. Bettas en Gouramis vormen het leeuwendeel van de soorten labyrintvissen. Labyrintvissen komen oorspronkelijk uit Afrika en Zuidoost-Azië en leven in gebieden waar een hoge temperatuur en lage waterdiepte resulteren in een lage zuurstofverzadiging in het water.
Populaire soorten labyrintvissen die in dierenwinkels te koop zijn, zijn onder andere:
- Betta (Betta splendens)
- Blauwe goerami (Trichogaster trichopterus)
- Chocoladegoerami (Sphaerichthys osphormenoides)
- Krokelende goerami (Trichopsis vittata)
- Dwerggoerami (Colisa lalia)
- Reuzengoerami (Osphronemus goramy)
- Honinggoerami (Trichogaster chuna)
- Kusgourami (Helostoma temminckii)
- Maanlichtgoerami (Trichogaster microlepis)
- Paradijsvis (Macropodus opercularis)
- Parelgoerami (Trichogaster leery)
- Poederblauwe goerami
- Slangenhuidgoerami (Trichopodus pectoralis)
- Sprankelende goerami (Trichopsis pumila)
- Drievlekkengoerami (Trichogaster trichopterus)
