Haakwormen zijn een veel voorkomende darmparasiet bij puppies. Afhankelijk van de soort zuigen ze bloed of bijten ze zich vast in de wand van de dunne darm van de hond, wat kan leiden tot ernstige bloedingen.
Alle honden zijn vatbaar voor mijnwormen, maar puppy’s lopen het grootste risico omdat zij niet de immuniteit tegen de wormen hebben die volwassen honden meestal ontwikkelen. Toch zijn mijnwormen schadelijk voor honden en kunnen ze zich gemakkelijk verspreiden in de omgeving en zelfs bij mensen. Immuniteit verwijdert niet noodzakelijkerwijs alle parasieten, maar helpt wel om hun effecten te verminderen.
Haakwormen bij Honden
Incidentie van haakwormen
Honden hebben last van verschillende soorten mijnwormen. Ancylostoma caninum is de belangrijkste en komt samen met Ancylostoma braziliense voor in warme klimaten.1 Uncinaria stenocephala komt ook af en toe voor bij honden en komt voor in koele klimaten. De ziekte komt het meest voor in zuidelijke staten, waar de hogere vochtigheid en temperatuur een ideale omgeving vormen voor de parasiet.
Levenscyclus van mijnwormen
De volwassen haakwormen zijn ongeveer een halve centimeter lang. Ze paren in de darmen van de pup en de vrouwtjes leggen eitjes die via de ontlasting worden doorgegeven. De eitjes komen na ongeveer een week uit en de besmettelijke larven ontwikkelen zich verder in de omgeving. In warme en natte omstandigheden kunnen de larven twee maanden leven. Ze geven de voorkeur aan zanderige grond, maar kunnen ook op gras kruipen op zoek naar een gastheer.
Hoe puppy’s mijnwormen oplopen
Honden kunnen op verschillende manieren besmet raken. Puppy’s kunnen larven oppikken uit de grond of uitwerpselen. De meest voorkomende route is het inslikken van de parasiet na het snuffelen aan geursporen of likken. Larven kunnen ook rechtstreeks de huid binnendringen, meestal via de voetkussentjes van de hond.1 Besmettelijke larven van de mijnworm kunnen de menselijke huid binnendringen en daar cutane larvale migrans veroorzaken, waarbij migrerende larven in de huid kleine, rode, jeukende sporen veroorzaken. Honden kunnen ook besmet raken door het eten van een besmette muis of kakkerlak.
Nadat ze zijn ingeslikt of de huid zijn binnengedrongen, duurt het ongeveer twee weken voordat de onvolgroeide wormen in de bloedbaan, door de longen en in de darm zijn terechtgekomen, waar ze volwassen worden. Als de hond ouder is en een gevestigde immuniteit tegen de parasiet heeft, bereiken de larven mogelijk nooit de longen en blijven ze in plaats daarvan in een ontwikkelingsstadium in verschillende weefsels door het hele lichaam.
Als een hond drachtig wordt, migreren de wormen naar de borstklieren en infecteren vervolgens de puppy’s kort na de geboorte als de puppy’s borstvoeding krijgen.1 Bij reuen en niet-zwangere teven kunnen de weefseletende larven weer in de circulatie “lekken”, volwassen worden en zich voortplanten.
Tekenen van haakwormen
Haakwormen veroorzaken bloedverlies, wat leidt tot bloedarmoede.1 De tekenen van bloedarmoede zijn onder andere bleek tandvlees, zwakte, slechte groei en gewichtsverlies. Als jonge puppy’s voor het eerst worden blootgesteld aan mijnwormen, hebben ze geen natuurlijke afweer en kunnen ze snel worden overweldigd door een enorme besmetting. Acute mijnwormziekte treedt plotseling op en naast tekenen van ernstige bloedarmoede kunnen deze pups een bloederige tot zwarte teerachtige diarree hebben. Een ernstige besmetting kan plotselinge instorting en de dood tot gevolg hebben.
Volwassen honden ontwikkelen meestal chronische, of aanhoudende, ziekten. Bepaalde rassen zoals windhonden zijn gevoelig voor chronische mijnworminfecties en vertonen vaak geen symptomen. Honden die gestrest of ondervoed zijn, of in een gebied wonen waar mijnworm veel voorkomt, lopen het grootste risico. Chronische infectie wordt meestal gekenmerkt door milde diarree of braken, maar kan ernstig worden bij honden met een verminderde immuniteit. Ernstig zieke of bloedarmende dieren moeten in het ziekenhuis worden opgenomen.
Diagnose van haakwormen
De diagnose van haakwormen wordt gesteld door het vinden van eitjes tijdens microscopisch onderzoek van de ontlasting. Jonge puppy’s kunnen echter acuut ziek worden zonder dat er eitjes aanwezig zijn, als de wormen nog te jong zijn om zich voort te planten.1
Behandeling en complicaties
Er zijn verschillende geneesmiddelen en combinaties van geneesmiddelen goedgekeurd voor de behandeling van mijnworminfecties.1 Medicijnen worden gegeven in doses die zijn afgestemd op het doden van volwassen wormen en rijpende larven, maar mogelijk worden larven die zich in een ontwikkelingsstadium in andere weefsels bevinden niet verwijderd. Het is belangrijk om de instructies van uw dierenarts op te volgen bij de behandeling van uw puppy om er zeker van te zijn dat alle wormen worden verwijderd.
Soms ontwikkelen oudere honden met een voortdurende blootstelling aan de parasiet een mijnwormdermatitis op de plaats waar de huid is binnengedrongen. Dit komt meestal voor op de voetzolen en wordt hookworm pododermatitis genoemd. De voeten van de hond worden pijnlijk, zwellen op, voelen warm aan en worden zacht en sponsachtig. Zonder behandeling kunnen de voetkussentjes loslaten, de nagels vervormen en de voetkussentjes droog, dik en gebarsten worden. De behandeling is vergelijkbaar met de behandeling van een darminfectie, maar kan een paar extra stappen inhouden.
Haakwormen voorkomen
Het voorkomen van een besmetting met haakwormen kan alleen echt gedaan worden door ze in de eerste plaats geen haakwormen te laten krijgen, wat in sommige situaties moeilijk kan zijn om te doen. Maandelijkse hartwormpreventie zoals aanbevolen door uw dierenarts is één ding dat u kunt doen om te helpen bij het onder controle houden van mijnwormen.1 Anders moeten vrouwelijke honden waarmee gefokt gaat worden, volgens voorschrift van hun dierenarts wormmiddelen krijgen om de overdracht van larven op puppy’s te verminderen.
Alle puppy’s moeten meteen naar de dierenarts worden gebracht en op gezette tijden door de dierenarts worden ontwormd. Het is ook belangrijk om regelmatig ontlastingmonsters bij puppy’s te controleren. Zelfs als een ontlastingsmonster geen haakwormen laat zien, is ontworming vaak nog steeds gerechtvaardigd bij puppy’s, omdat niet in elk ontlastingsmonster wormeitjes te zien zijn.
Een goede hygiëne is een zeer belangrijk onderdeel van het voorkomen van een besmetting met mijnworm.1 Ruim ontlasting op de binnenplaats onmiddellijk op, om de overdracht van larven naar de omgeving te beperken. Blootstelling aan wormen buiten is het grootst op vochtige, schaduwrijke plekken, dus houd kennels droog en schoon.
Direct zonlicht helpt om de wormpopulatie in de omgeving te beperken. Grind- of zandrennen kunnen baat hebben bij het gebruik van steenzout of borax, die de larven doden; deze stoffen doden echter ook gras.
